ĆEJVAN ĆEHAJA - ZABORAVLJENI GRADITELJ MOSTARA
Ćejvan Ćehaja, sin Abdurahmanov, rođen je u Mostaru u 16. vijeku. U pisanim izvorima ne nalazimo о ovom dobrotvoru nikakva podrobnijeg spomena. Iz njegove zaklade, čija se dva originala nalaze i čuvaju u Vakufskom povjerenstvu u Mostaru, saznajemo da је on stanovao u Šemsi kethoda mahali, koja је ako ne najstarija, sigurno druga mahala ро starini u Mostaru. (Ova је mahala obuhvatala današnju Veliku Tepu i to otprilike onaj dio što se proteže između Suhodolinskog potoka i nekadašnje Kanberagine mahale. Šemsi kethoda mahala se prvi puta u izvorima spominje 1554. godine i to u Ćejvan Ćehajinoj vakufnami).
Iza sebe je ostavio je razne islamske spomenike i objekte u svome rodnome gradu. Podizanju ovih objekata prethodilo je osnivanje vakufa, iz čijih su prihoda ustanove bile izdržavane. Uvakufljivanje je bilo dio osmanske državne strategije, koje je rezultiralo visokim duhovnim, intelektualnim, socijalnim, kulturnim i patriotskim napretkom tadašnjih stanovnika Mostara.
Godine 1552. u Mostaru je sagradio džamiju, a uz nju medresu, mekteb i biblioteku. Ćejvan Ćehajina džamija koja se nalazi iznad Starog mosta, u blizini medrese i kule Tara, najstarija je sačuvana džamija u Mostaru. Karakteristična je po tome što je jedina džamija u kojoj se munara nalazi s lijeve strane. Ispred džamije je postojao trg, koji je bio centar Mostara cijelo 16. stoljeće.
Na rijeci Radobolji nalazi se „Kriva ćuprija“, kameni most kojeg je 1556. godine dao sagraditi Ćejvan Ćehaja. Kriva ćuprija je jedan od najstarijih očuvanih građevinskih spomenika osmanskog perioda u Mostaru, a 1969. godine registruje se kao spomenik kulture.
Mostarski legator Ćejvan Ćehaja, također je izgradio po jednu džamiju u Blagaju i Gabeli, čatrnju u Čitluku i Rečicama, odredio da se kaldrmišu glavne mostarske ulice, a iz sredstava svoga vakufa popravio je most na Bunici. Kasnije su podignuti hamam u Priječkoj čaršiji, šadrvan i muvekithana pred džamijom upravo zahvaljujući njemu, a odredio je i održavanje vrela Habinovac (blizu Staroga mosta).
Kako bi uspješno izdržavao navedene zadužbine, Mostaru je poklonio i preko 100 dućana i mnogo pekara u mostarskoj čaršiji, 22 dućana Gabeli, više mlinica na rijeci Jasenici i Studencima, te 150.000 dirhema u gotovom. Vrlo lahko se može zaključiti da je najveći doprinos privrednog uzdizanja Mostara u prvim decenijama njegovog razvoja postignut upravo zahvaljujući ovome legatoru.
Ćejvan Ćehaja umro je u Mostaru 1569. godine i sahranjen je u dvorištu svoje džamije džamije.
#BošnjačkaBaštinaMostara
